Türkiye Ziraat Odaları Birliği Genel başkanı Şemsi Bayraktar, Kurban bayramı nedeniyle düzenlediği basın toplantısında, 2014 yılı kurban bayramında kurbanlık sıkıntısı olmayacağını açıkladı. Bayraktar;
"İslam âlemi olarak Kurban Bayramı’nı bu yıl
4 Ekim’de kutlamaya başlayacağız.
Mübarek Kurban Bayramı’na 8 gün kaldı.
Ülkemize ve bütün İslam dünyasına şimdiden
hayırlı, huzurlu bir bayram diliyorum.
Müslümanlar için yerine getirilmesi gereken
önemli bir görev olan kurban ibadeti,
Allah’a yakınlaşmayı, insanlar arasında dayanışma
ve paylaşımı amaçlar.
Kurban, komşusu açken tok yatmama davranışının,
insan olmanın bir gereği olduğunu bize hatırlatır.
Türkiye ve diğer Müslüman ülkelerde,
Kurban Bayramı bu coşkuyla kutlanırken,
bu dönem, Kurban kesimi dolayısıyla da
et tüketiminin olağanüstü arttığı bir dönemdir.
Çok kısa zamana yığılan canlı hayvan talebi de
çeşitli sıkıntıları beraberinde getirmektedir.
3-4 gün içinde milyonlarca hayvan kurban olarak kesilmekte,
bu talebi karşılamakta üreticiler zorlanmakta,
ulaşım, barınma, kurban alanı sağlama gibi sorunlar da
baş göstermektedir.
Bütün bunlardan dolayı Kurban Bayramı’na hazırlanmak
önemli bir olaydır ve ciddi bir organizasyonu
ve çalışmayı gerektirmektedir.
Kurban Bayramı besiciliği, ülkemizde yıllardır yapılan
geleneksel bir yetiştirme yöntemidir.
Türkiye’de Kurban Bayramlarında ortalama olarak
2 milyondan fazla küçükbaş,
800 bin baştan fazla da büyükbaş hayvan kesilmektedir.
Yani 4 günlük bayram süresince
3 milyon dolayında hayvanın kesimi yapılmaktadır.
Kurbanlık satışları illere ve bölgelere göre farklılık arz etmektedir.
Kimi yerlerde canlı kilogram ve et fiyatı üzerinden,
kimi bölgelerimizde ise canlı hayvan üzerinden
pazarlık yöntemiyle satış yapılmaktadır.
Kıymetli basın mensupları,
Ziraat Odalarımızdan aldığımız bilgilere göre,
bu yıl Kurban döneminde hayvan fiyatları;
illere göre ve canlı ağırlığa göre değişmekle birlikte
hayvan başına büyükbaşta 2 bin lira ile
11 bin 200 lira arasında,
küçükbaşta ise 350 lira ile 1350 lira arasında değişeceği;
canlı ağırlık fiyatının da
büyükbaş hayvanlarda
kilogram başına 11 ile 12 lira dolaylarında,
küçükbaşta kilogram başına 12 ile 13 civarında
olacağı tahmin edilmektedir.
Geçen yıla göre kurban satış fiyatlarının fazla
artmadığını, makul seviyede kaldığını görüyoruz.
Kurbanlık fiyatlarının maliyetlerdeki yükselişin altında
kalmasında, kurbanlık hayvan sayısındaki artış etkili oldu.
Bu yıl kurbanlık büyükbaş hayvan sayımız,
geçen yıl kesilen sayının yüzde 41,7’si,
küçükbaş hayvan sayımız ise
geçen yıl kesilenin yüzde 56,3’ü kadar daha fazladır.
Tabii bu fiyatlar, Kurban Bayramı öncesi
tahmini fiyatlardır.
Söz konusu fiyatlar ancak,
kurban pazarında oluşacak fiyatlara
referans olarak kabul edilebilir.
Bayram yaklaştıkça, talebe göre fiyatlar da değişebilecektir.
Değerli basın mensupları,
Ülkemizde geçen yıl 851 bin 948 büyükbaş,
2 milyon 331 bin 917 küçükbaş hayvan
kurbanlık olarak kesilmiştir.
Yani geçen yıl bayramda kesilen hayvan sayısı
3,2 milyon başa yaklaşmıştır.
Bu yıl ise; 1 milyon 207 bin 608 büyükbaş,
3 milyon 645 bin 918 de küçükbaş olmak üzere
toplamda 4 milyon 853 bin 526 baş hayvan,
bayramda kesilmek üzere ahırlarda
ve kurbanlık satış merkezlerinde yerlerini almıştır.
Veriler, bayramda kurbanlık hayvan sayısı açısından
yeterli hayvanımız olduğunu
ve vatandaşlarımızın hayvan temininde
sıkıntı yaşamayacaklarını göstermektedir.
Ülkemizde yıllar itibarıyla kesilen
ve mevcut kurbanlık hayvan sayıları:
Yıllar Büyükbaş Küçükbaş
2011 (Kesilen) 645.000 1.945.000
2012 (Kesilen) 777.000 2.194.000
2013 (Kesilen) 851.948 2.331.917
2014 (Mevcut) 1.207.608 3.645.918
2014/2013
(Değişim-Yüzde) 41,7 56,3
Kaynak: Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı
Bu yıl, geçmiş yıllardaki gibi
kurbanlık ithal edilmemesi,
üreticilerimizin ellerindeki hayvanları satması,
mağdur olmalarının önlenmesi açısından
önemli bir durumdur.
Bu aynı zamanda hayvancılığımız açısından da
fevkalade önemli bir gelişmedir.
Böylesine önemli bir dönemde,
onca ithalat söylemlerine rağmen,
kurbanlık ihtiyacının
ülke içinden karşılanacak şekilde
bir üretimin yapılabilmiş olması,
gelecek açısından da umut vermektedir.
Görüldüğü üzere, geçen yılki talebin çok üzerinde
kurbanlık hayvanımız vardır.
Ancak, üreticilerimizin,
bayram döneminde satılamayan hayvanlarının da,
maliyetlerin altında yok pahasına ellerinden
çıkmaması gerekir.
Her platformda, hayvancılık için,
bir müdahale kurumu kurulması gerektiğini savunduk.
Bunun hayvancılıkta piyasa istikrarının korunması için,
bir zorunluluk olduğunu ifade ettik.
Sonuçta hükümetimiz, taleplerimize kulak verdi
ve Et ve Süt Kurumu’nu bir müdahale kurumuna
dönüştürdü.
Et ve Süt Kurumu’nun,
müdahale kurumu olarak çalışması için gereken,
ana statüsü,
Resmi Gazete’nin dünkü sayısında yayımlanarak
yürürlüğe girdi. Hayvancılık sektörü için yararlı bir
fonksiyon yerine getireceğine inanıyoruz.
Tabii kurumdan beklentimiz çok. Öncelikle şunu
belirtelim ki,
Et ve Süt Kurumu’nun,
üreticilerimizin satılamayan hayvanlarını
bayram sonrasında uygun bir fiyata alması
önem kazanacaktır.
Bunun için yetkililerden beklentimiz,
kurbanlıkları satamayan ve elinde kalan üreticilerimize
yönelik belirleyecekleri
alım fiyatlarını, üreticilerimizin yaptıkları masrafları da
dikkate alarak, kurbana özel tespit etmeleridir.
Bu durumda, üreticilerimizin bir yıllık emekleri
boşa çıkmayacak, mağdur olmaları engellenecektir.
Kıymetli basın mensupları,
Kurban Bayramı, bu kadar çok hayvanın besiye alınması
ve uzun süreyle bakılmaları dolayısıyla
ekonomik olarak da ciddi bir hareketliliği
beraberinde getirmektedir.
Beslenme amaçlı hayvan alımları için ödenen paradan,
yem, veteriner hizmetleri, hayvanların satılması,
satış yerlerinde yer kiraları ve kişisel masraflar,
bu hayvanların nakilleri,
kesimler için kasaplara ödenen para ve
derilerin satılmasına kadar birçok ticari faaliyet,
bu dönemde söz konusu olmakta
ve bütün bunlar ekonomik anlamda
önemli bir yekun tutmaktadır.
2014 yılı Kurban Bayramı döneminde,
tahmini olarak geçen yıla yakın
yani 850 bin baş büyükbaş,
2,3 milyon baş da küçükbaş hayvan kesileceğinden
yola çıkıldığında; yem masrafları şöyledir:
Kurbanlık için besiye alınan büyükbaş hayvanların
en az 6 ay beslendiği düşünüldüğünde,
6 aylık yem masrafı, hayvan başına tahmini olarak
bin 550 lira olarak hesaplanmıştır.
Kesilecek olan 850 bin baş kurbanlık hayvan için toplam
1 milyar 317 milyon 500 bin lira
yem masrafı yapıldığı tahmin edilmektedir.
Kurbanlık için besiye alınan küçükbaş hayvanların
en az 6 ay beslendiği düşünüldüğünde,
6 ay süreyle hayvan başına 738 lira yem masrafı yapıldığı,
2,3 milyon baş küçükbaş hayvan için yapılan yem masrafının ise
1 milyar 697 milyon 400 bin olduğu tahmin edilmektedir.
Toplamda 3 milyon 150 bin baş kurbanlık
canlı hayvan için üreticilerimizin
3 milyar 14 milyon 900 bin lira civarında
bir yem masrafı yaptıkları,
dolayısıyla bu kadar bir paranın
yem sektöründe kullanıldığı tahmin edilmektedir.
Kurbanlık satış bedeli
Ortalama 400 kilogram canlı ağırlığa sahip
büyükbaş hayvanın canlı kilosunun
12 lira civarında satılacağı düşünüldüğünde
bayram süresince kesilecek
yaklaşık 850 bin baş hayvana halkımızın ödeyeceği para
4 milyar 80 milyon lirayı bulacaktır.
Bir küçükbaş hayvanın ortalama
600 liradan satılacağı düşünülecek olursa,
kesilecek yaklaşık 2,3 milyon küçükbaş hayvana
halkımızın ödeyeceği para
1 milyar 380 milyon lirayı bulmaktadır.
Toplam olarak halkımızın,
5 milyar 460 milyon lira gibi bir parayı
kurbanlık almak için harcayacağı tahmin edilmektedir.
Kurbanlık derileri ekonomik bedeli
Standartlara göre kesilmiş ve tuzlanmış
yaş koyun derisinin fiyatı yaklaşık 4 lira civarındadır.
Ortalama 2,3 milyon koyun kesildiği hesap edildiğinde,
küçükbaş hayvanların derilerinin ekonomik değeri
yaklaşık olarak 9 milyon 200 bin lirayı buluyor.
400 kilogram ağırlığındaki bir sığırdan, ortalama olarak,
yaklaşık 60 kilogram civarında deri çıkmaktadır.
Derinin kilosu 2,5 lira olarak hesaplandığında
kesilecek 850 bin büyük baş hayvandan elde edilecek
derinin değeri 127 milyon 500 bin lirayı buluyor.
Toplam olarak kurbanlıklardan,
standartlara göre elde edilecek derilerin
ekonomik değeri,
yaklaşık 136 milyon 700 bin lirayı geçmektedir.
Fakat kurbanlıklar çoğu yerde,
ehil olmayan kişiler tarafından kesildiği için
deride ciddi olarak ekonomik kayıp oluşmaktadır.
Bu kaybın yüzde 20'ler civarında olduğu tahmin edilmekte,
bunun da ekonomik değeri 27-27,7 milyon lirayı bulmaktadır.
Deri kaybı düşülecek olursa
Kurban Bayramı’nda ekonomiye kazandırılan
derinin değeri 109 milyon lira civarında olacaktır.
Bununla birlikte hayvanların bağırsak gibi
iç organlarının büyük bir kısmı da
değerlendirilmeyip atıldığı için,
buradan da ciddi ekonomik kayıplar oluşmaktadır.
Hayvan pazar yerleri çadır kirası ve kişisel masraflar
Kurbanlıkları satmak isteyen üreticiler
metropol illerde her ilçede farklı olmak üzere
kurbanlık satış yerlerine çadır kirası ödemektedir.
Fiyatlar ilçelere göre farklı olduğu için
net bir rakam verilememekle birlikte,
kalınan sürede harcanacak paraları da dahil edecek olursak
önemli bir miktarda para buralarda harcanmaktadır.
Hayvanların pazar yerlerine,
pazarda satılanların da alıcıların evlerine nakil masrafları
Üreticilerimiz, Türkiye'nin dört bir yanından
hayvanları metropollerdeki kurban satış yerlerine nakletmekte,
bunun için nakliye parası ödemektedir.
Ayrıca satılan hayvanlar,
bayramda kişilerin kesim yapacakları yerlere taşınmakta,
bunun için de para ödemektedirler.
Kesilen hayvanların sayısal büyüklüğü dikkate alındığında,
net rakam verememekle birlikte,
önemli bir nakil masrafının olduğu söylenebilir.
Kasap ücretleri
Kurban bayramları son yıllarda,
kasaplar için önemli bir gelir kapısı olmuştur.
Kasaplar, yüzme, parçalama gibi işler için
küçükbaşta 50 lira,
büyükbaşta ise 200 lira civarında para almaktadır.
Büyükbaşın en az yarısının kasaplar tarafından
ücret mukabilinde kesildiğini düşünecek olursak,
425 bin baş hayvan için ödenecek meblağ,
85 milyon lirayı bulmaktadır.
Aynı şekilde küçükbaşların yarısının
kasaplar tarafından kesildiği düşünüldüğünde,
1 milyon 150 bin baş küçükbaş hayvan için ödenecek meblağ
57-58 milyon lirayı bulmakta,
kesim için kasaplara ödenecek toplam meblağ
142-143 milyon lira civarında olmaktadır.
Değerli basın mensupları,
Sözlerime burada son verirken,
hepinizin bildiği gibi İslam dünyasının,
sıkıntılı bir süreçten geçtiğine dikkatinizi çekmek istiyorum.
Milyonlarca Müslüman, her gün çatışmanın,
iç savaşın, katliamın, kanın, gözyaşının hüküm sürdüğü,
barışa hasret kalan bir ortamda yaşıyor.
Bir an önce barış, huzur temennilerimle,
Kurban Bayramınızı şimdiden kutluyorum.
Milletimize ve bütün İslam alemine
huzurlu bir Kurban Bayramı diliyorum.
Katılımlarınız için teşekkür ediyor,
hepinizi sevgi ve saygılarımla selamlıyorum."
Bazı illere göre 2013-2014 yılları
tahmini üretici kurbanlık hayvan satış fiyatları
Büyükbaş kurbanlık fiyatları:
İller Büyükbaş (2014)
Ankara 3.900-10.400 TL/baş
Canlı kilo: 12 TL
Balıkesir 5.000-7.000TL/baş
Canlı kilo: 12 TL
Konya 2.000-5.500 TL/baş
Canlı kilo: 11 TL
Erzurum 2.000-7.000 TL/baş
Canlı kilo: 12 TL
Kastamonu 3.450-9.200 TL/baş
Canlı kilo: 11 TL
Bursa 4.300-11.000 TL/baş
Canlı kilo: 14 TL
İzmir 3.900-6.500 TL/baş
Canlı kilo: 13 TL
Eskişehir 3.000-10.000 TL/baş
Canlı kilo: 12TL
Van 4.800-6.000 TL/baş
Canlı kilo: 12 TL
İstanbul (Avrupa Yakası) 5.200-9.200TL/baş
Canlı kilo: 11 TL
İstanbul (Anadolu Yakası) 6.300-11.200TL/baş
Canlı kilo: 13 TL
Gaziantep 4.600-6.900 TL/baş
Canlı kilo: 11 TL
Diyarbakır 2.400-4.800 TL/baş
Canlı kilo: 11,5 TL
Samsun 4.200-7.000 TL/baş
Canlı kilo: 12 TL
Hatay 3.500-5.750 TL/baş
Canlı kilo: 11 TL
Adana 3.500-7.000 TL/baş
Canlı kilo: 10 TL
Karaman 4.000-9.200 TL/baş
Canlı kilo: 11 TL
Afyonkarahisar 3.500-5.500 TL/baş
Canlı kilo: 11,5 TL
Çanakkale 3.750-5.000 TL/baş
Canlı kilo: 12 TL
Sakarya 4.900-9.800 TL/baş
Canlı kilo: 12 TL
Şanlıurfa 4.000-10.000 TL/baş
Canlı kilo: 12 TL
Antalya 3.000-9.000 TL/baş
Canlı kilo: 12 TL
İzmit 3.750-6.250 TL/baş
Canlı kilo: 12 TL
Küçükbaş kurbanlık fiyatları:
İller Küçükbaş (2014)
Ankara 520-800 TL/baş
Canlı kilo: 12 TL
Balıkesir 700-1.000 TL/baş
Canlı kilo: 12 TL
Konya 450-650 TL/baş
Canlı kilo: 9,5 TL
Erzurum 750-1.300 TL/baş
Canlı kilo: 12 TL
Kastamonu 400-900 TL/baş
Bursa 750-1.320 TL/baş
Canlı kilo: 16 TL
İzmir 850-1.350 TL/baş
Canlı kilo: 16 TL
Eskişehir 500-800 TL/baş
Canlı kilo: 13 TL
Van 380-650 TL/baş
Canlı kilo: 9 TL
İstanbul (Avrupa Yakası) 700-1.100 TL/baş
Canlı kilo: 13 TL
İstanbul (Anadolu Yakası) 700-1.150 TL/baş
Canlı kilo: 12 TL
Gaziantep 625-875TL/baş
Canlı kilo: 12 TL
Diyarbakır 500-750 TL/baş
Canlı kilo: 13 TL
Samsun 460-950TL/baş
Canlı kilo: 14 TL
Hatay 360-960 TL/baş
Canlı kilo: 11,5 TL
Adana 350-750 TL/baş
Canlı kilo: 12 TL
Karaman 575-800 TL/baş
Canlı kilo: 11 TL
Afyonkarahisar 600-850 TL/baş
Canlı kilo: 12 TL
Çanakkale 460-1.050 TL/baş
Canlı kilo: 11 TL
Sakarya 550-900 TL/baş
Canlı kilo: 12 TL
Şanlıurfa 500-800 TL/baş
Canlı kilo: 11 TL
Antalya 700-1.100 TL/baş
Canlı kilo: 13 TL
İzmit 400-800 TL/baş
Canlı kilo: 13 TL
Kaynak: Ziraat Odaları