M.KEMAL AYÇİÇEK- 17.11.2003
Hangi aklın eseriydi bilmiyorum ama şu “sigara içilmez”lik cezalarına değinmek istiyorum. Kamusal alanların tümünde birer levha ile bize, “burada sigara içmenin cezası 10 milyon liradır” diye uyarılarda bulunuldu. Bizde o gün bugündür kesinlikle kamusal alanlarda sigaraya veda ettik!
Sigara içmek isteyenler için özel odalar da tahsis etti bu yasağı getirenler. Ödüller falan bile kondu adeta, belki de ödül verilmiştir bile benim haberim yok. Türkiye’nin her yerinde ilk defa asılan o levhalar, sonraları yenileriyle de değiştirildi. Tabi her yerde değiştirilmeye çalışıldıysa da pek başarılı olunamadı. Cezalar öylesine seri halde artıyordu ki, eski levhalar daha eskidiklerinin bile farkına varamıyorlar!
Örnek vermek gerekirse mesela İstanbul veya Ankara gibi gelişmiş yerlerde rastladığımız levhalarda bize sigara içmenin cezası 439 milyon lira olarak gösteriliyorken, bazı illerde hala bu ceza 189 milyon lira olarak karşımıza çıkıyor. Ama ben en fazla Şirnak’ı sevdim bu konuda çünkü orada bu ceza halen 10 milyon lira olarak uygulanıyor. Siz olsanız ne dersiniz haksız mıyım?
O sigara yasağını kocaman levhalar yerine farklı bir yöntem olamaz mıydı? Yani yazılı ve görsel medyada bir şekilde topluma bu yönde mesajlar verilemez miydi? ya da oto kontrol sistemi geliştirilerek vatandaşın birbirini bu anlamda kontrolü sağlanamaz mıydı? Hem bu cezalar nerede uygulandı? Pratikte uygulama olanağı yoksa neden bu tur yasaklamalar getirilir ki? Bunlara bir örnekte trafikteki yayalar için öngörülmüş ama uygulanamayan cezalar değil midir?
Elbette bu ceza yazılar beni hiç biz zaman rencide etmedi. Sigara bir alışkanlık şekli ve siz bu alışkanlığı kendi kişiliğinizle de ayrıca sınırlayabiliyorsunuz! Bende sigara içerim ama sokakta sigara içilmesine karşıyım. Yolda yürürken sigara içmem. Sigara içebileceğim ortam çay veya kahve içtiğim yer ya da oturduğum müsait bir alandır. Kamusal alanlara saygımdan değil kötü örnek olmamak adınadır sigara içmeyişim. Ayrıca yürürken iç organların hareket halinde olması ve sigara içildiğinde daha fazla tahribat yapabileceği düşüncesiyle de hareket halindeyken sigara içmiyorum.
Anlatmak istediğim bu genel kültürle ilgili bir olaydır. Halkın kültür düzeyi ne kadar yükselirse zaten bu tür ilkel cezalar da olmaz ve belki ülkemiz adına da bu tür cezalarla ülke itibarı da sarsılmaz.
Elbette sigara içilmemeli. En güzel olanı bu tabi ama içen insanlara da ikinci sınıf muamelesi yapılmamalı. Bu bir hastalık belki geri kalmışlık hastalığı ama ne yapalım , bu hastalığı yenemiyoruz. Herkeste aynı irade olmayabiliyor. Sigarayı bırakabilen iradelere de saygı duyuyorum ama ben beceremiyorum.
Kamusal alanlar için getirilen bu sigara yasağına başlangıçta anlam erememiş ve otobüslerde sigara içmekten zevk alan birisi olarak, otobüs firmalarının sigara içenler için özel seferler koyması gerektiğini bile savunmuştum. Hala da aynı düşüncelerle otobüslerle seyahat etmekten nefret eder oldum. Kalın sağlıcakla.