GÜMÜŞHANE YAYLA ŞENLİKLERİ TAKVİMİ
(Limni gölü.Güzel bir piknik, çadır ve mesire alanı milli park Zigana'da)
• Ayazma Şenlikleri 20 Mayıs Torul/ GÜMÜŞHANE
• Dörtkonak Köylü Yayla Şenlikleri Temmuz 2.Haftası Merkez/ GÜMÜŞHANE
• Kadırga Yayla Şenlikleri Temmuz 3.Haftası Torul/ GÜMÜŞHANE
• Kazıkbeli Yayla Şenlikleri Haz.Tem.Ağus.Çarş.Günü Kürtün/ GÜMÜŞHANE
• Güvendi Yayla Şenlikleri Haz.Tem.Ağus.Çarş.Günü Kürtün/ GÜMÜŞHANE
• Alacapazar Yayla Şenlikleri Haz.Tem.Ağus.Çarş.Günü Kürtün/ GÜMÜŞHANE
• Zigana Yayla Şenlikleri Temmuz 2.Haftası Pazar günü /Zigana dağı
• Kuşburnu Pestill Turizm Festivali 28-30 Ağustos Merkez/ GÜMÜŞHANE
• Alitaşı Tuzlam Şenlikleri Temmuz ayı ilk haftası Torul/ GÜMÜŞHANE
• Karaca Mağarası Yıl boyunca ziyarete açık Torul/ GÜMÜŞHANE
KARACA MAĞARASI - Nasıl Gidilir : Mağaraya, Gümüşhane-Torul Karayolunun
Karaca Mağarası Gümüşhane'nin
Mağara damlataşı oluşumları bakımından çok zengindir. Ayrıca damlataşı oluşumları çeşitli renk ve oluşumları arz eder. Mağara içerisindeki damlataşı şekillerini şöyle sıralamak mümkündür. Sarkıtlar, Dikitler, Sütunlar, Bayrak Şekilleri, Org Desenli Duvarlar, Mağara Çiçekleri, Mağara İncileri, Traverten Havuzları ve Traverten Basamakları.
SANTA HARABELERİ - Nasıl Gidilir :Yağmurdere Bucağı sınırları içerisinde olup, Merkeze uzaklığı
Santa yerleşiminin 17. YY. da kurulduğu sanılmaktadır. Antik Kent 9 Mahalle ve 300'ü aşkın hane'den oluşmaktadır.
ESKİ GÜMÜŞHANE (SÜLEYMANİYE) - Nasıl Gidilir : Gümüşhane Merkezinden
Gümüşhane İlinin İl Merkezi, Cumhuriyetin ilanından önce "Eski Gümüşhane" diye anılan bugünkü Süleymaniye Vadisinde yer almaktayken Cumhuriyetin ilanından sonra, Trabzon-Erzurum Transit yolunun Harşit Vadisini takip etmesi üzerine bugünkü yerine taşınmıştır.
Tarihi bilgilere göre Eski Gümüşhane'nin kuruluşu Miladdan Önce 3000 yılına dayanmaktadır. Bölgedeki diğer şehirler gibi Gümüşhane'de tarihi süreç içersinde Asurlular, Urartular, İskitler, Medler, Persler, Pontoslar, Romalılar, Araplar ve Rumların elinde kalmıştır.
GÜMÜŞHANE KONAKLARI - Nasıl Gidilir : Gümüşhane şehir merkezindedirler.
Gümüşhane’nin zamana meydan okuyan evleri, mimari üslubu, yapı malzemesi, çatısı, merdiveni ya da balkonuyla geçmişin zarif edasını taşıyorlar.
ÖRÜMCEK ORMANLARI - Nasıl Gidilir : Örümcek Ormanları İl merkezine
Gümüşhane ili Kürtün İlçesi sınırları içerisinde yer alan örümcek Ormanlarında Avrupanın en yüksek göknarları (
SATALA ANTİK KENTİ - Nasıl Gidilir : Kelkit İlçesinin Sadak Köyü içerisindedir.
Antik devirde Satala ismini taşıyan ve Hitit, Asur, Makedonya, Roma, Bizans dönemlerinde önemli bir merkez olan Satala Şehri bugün sır ve güzellikleri ile toprak altında bulunmaktadır.
ZİGANA TURİZM MERKEZİ - Nasıl Gidilir : Gümüşhane -Trabzon yolunun
Zigana Turizm Merkezi
Zigana, yaz aylarında çim kayağı, kış aylarında kayak turizmine elverişli ender beldelerimizden biridir. Nemli deniz iklimi ile kara iklimi arasında çok ilginç bir bölgemizidir. Zigana'da kır kahvesinin bahçesinde otururken kuz sisi bulutu, güneyde pırıl pırıl güneşi görebilirsiniz.
MERYEMANA KİLİSESİ - Nasıl Gidilir : Büyükçit Köyü Vadisinde Çit Deresinin sol tarafındaki yamaç üzerindedir.
Manastıra anayoldan ayrılan bir köprüden geçilerek patika bir yolla ulaşılmaktadır. Manastır yüksek duvarlarla çevrili avlunun içindedir. Manastırın 890-900 tarihleri arasında üç keşişin kurduğu bilinmektedir. Daha sonra Trabzon Komnenosları döneminde ve 19. YY. onarılmıştır.
CANCA KALESİ - Nasıl Gidilir : Bu Kaleye Vank Köyünden ve Kale Deresi denilen vadiden gidilir.
Evliya Çelebi, Seyahatnamesinde bu kaleden bahsetmektedir. Trabzon, Türkler tarafından 1461 yılında fetih edildiğinde kral kızının bu kaleye sığınarak hazineyi sakladığı rivayetler arasındadır.
Sağlam kalan duvarlar üzerinde, fresko tekniğinde yapılmış, "Hristiyan Azizleri" ne ait olduğu tahmin edilen resimler vardır.
Diğer Önemli Kaleler :
KOV KALESİ, AKÇAKALE, KEÇİKALESİ, SATALA KALESİ, GÜMÜŞTUĞ KALESİ, TORUL KALESİ
DALDABAN ÇEŞMESİ - Nasıl Gidilir : Daldaban Mahallesi'nde, Sadullah Efendi Camii'nin güney-batısında yer almaktadır.
Daltaban Çeşmesi, Birinci Dünya Savaşı sırasında, "Cihad-ı Ekber" hatırasına yapılmıştır. Yapılış tarihi, güney cephesi kitabesinde 1331-1333 olarak belirtilmiştir. Rumi olarak kabul etmek durumunda olduğumuz bu tarih 1915-1917 miladi yıllarının karşılığıdır.
Osmanlı Devleti, Birinci Dünya Savaşı'nda, Ingiltere, Fransa ve Rusya'nın oluşturduğu İtilaf Devletleri karşısında Almanya, Avusturya ve Italya'nın oluşturduğu ittifak Devletleri safında savaşa katılmıştır. 14 Kasım 1914 tarihinde Cihad-ı Ekber fetvası yayımlanarak bütün Müslümanlar cihada davet edilmiştir. Böylece devlet dokuz cephede dört yıl sürecek kanlı bir savaşa katılmış, 18 milyon tahmin edilen Osmanlı Devleti nüfusundan savaş sırasında 3 milyon insan ölmüş, yaralanmış veya kaybolmuştur.İşte bu çeşme Osmanlı Devleti'nin Birinci Dünya Savaşı'na katılması anısına yaptırılmıştır. Daldaban Çeşmesi, sekizgen mermer zemin üzerine dört cepheli ve üç bölüm halinde yükselen bir tarzda köfeki taşıyla yapılmıştır.
Çeşmenin musluklarının yer aldığı birinci katı, kenarları
GÜMÜŞHANE KÖPRÜSÜ - Nasıl Gidilir : Gümüşhane Merkezinde Harşit Çayının üzerinde, Köprübaşı denilen yerde iki caddeyi birbirine bağlayan yerdedir.
Köprü, biri büyük biride küçük iki gözden oluşmaktadır. Yontma taşlarla inşa edilen köprünün iki gözünün ortasında yapılmış kitabesi vardır. Kitabeye göre köprü, Ekim 1575 de Ferruh Zad Oğlu Halebi tarafından yaptırılmıştır.
DİĞER ÖNEMLİ KÖPRÜLER : KAMBERLİ KÖPRÜSÜ, TOHUMOĞLU KÖPRÜSÜ, SÜLEYMANİYE KÖPRÜSÜ, GÜZELLER KÖPRÜSÜ, TORUL KÖPRÜSÜ
TOMARA ŞELALESİ - Nasıl Gidilir : Şelale Şiran İlçesine
Tomara Şelalesi adeta kayaları patlatarak 15-
Suyun akış vadisi içerisinde oluşturduğu akış kıvrımları , akış rejimi vadinin rafting yapılabilecek konumda olmasını sağlamaktadır. Şelale ve çevresinin zengin flora ile oluşturduğu uyumlu peyzajı görülmeye değer güzelliktedir. Şelale çevresinde yeme içme ve dinlenme gibi öncü tesisleri bulunmaktadır.
LİMNİ GÖLÜ - Nasıl Gidilir : Torul ilçesi Zigana Köyü Saronay Yaylasındadır.
Göl ve çevresi sahip olduğu doğal güzellikleri, zengin flora ve faunası ile adeta insanları büyülerken klima özelliği havası ile insanlara sağlıklı bir ortam sunar. Göl çevresinde öncül tesisler mevcuttur.
ARTABEL TABİAT PARKI - Nasıl Gidilir : Torul ilçesi sınırları içerisindedir.
Artabel Gölleri ve çevresinin 5859 hektarlık kesimi "Artabel Gölleri Tabiat Parkı" olarak ilan edilmiştir. Ayrıca Zigana Köyü Yaylalarında Limni ve Kuzu Gölleri, Yağmurdere sınırları içerisinde
Şakirgöl, Kürtün Sarıbaba'da Karagöl, Dörtkonak Yaylasında Aygırgöl ve Dipsizgöl gibi il sınırları içerisinde başkaca irili ufaklı göller mevcuttur.
Sarıçiçek Köyü 60 haneli tabii güzelliği, yer aldığı dağın yamacında zümrüt yeşili vadiye inen taraçalar üzerine kurulmuş evleriyle çarpıcı bir güzelliğe sahiptir. Evler 1873 yılında yapılmış olup, iki adettir. Bölgede ortaya çıkan mesken tiplerinin oluşumunda Türk geleneği ile yerleşik geleneğin ve mahalli hususiyetlerin büyük rolü olduğu tahmin edilmektedir. Odaların içerisi sanat açısından ilgi çekici şekilde tezyin edilmiştir.
FIRIN ERİŞTE - Yapılışı: Bir kap içerisine bir miktar un konulur, tuzu ve suyu konularak karıştırılır ve hamur haline getirilir. Sonra sofra üzerinde oklavayla ince bir şekilde açılır ve ince dilimler halinde kıyıldıktan sonra tabağa konularak fırında kızartılır. Fırından alındıktan sonra üzerine kaynamış şekerli su dökülür. Fazla şerbeti süzülür. Daha sonra tereyağı eritilir ve üzerine dökülür.
MANTI ÇORBASI - Malzemeler : 500 gr. un, tuz, aldığı kadar su, 1 kaşık tereyağı, biraz nane, 3 yemek kaşığı süzme.
Yapılışı : Un derin bir kaba konur, tuz atılır.Aldığı kadar su konur, yoğrulur. Biraz sıkı bir hamur yapılır.1 saat dinlendirilir. Bir tahta üzerinde merdane ile açılır (
LEMİS - Malzemeler : Un, tuz, ıspanak, pazı, patates, lor, maydanoz, yumurta, tereyağı.
Yapılışı : Derin bir kap içerisinde un su ile karıştırılarak hamur haline getirilir. Ağaç sini üzerinde hamur küçük yuvarlak parçalar halinde ayrılır. Ayrılan parçalar oklava ile yufka haline getirilir. Ayrıca ayıklanmış pazılar küçük küçük doğranarak bir kap içerisinde normal bir kıvamda haşlanır. Haşlanan pazılar kevgirle süzüldükten sonra tavada tereyağı ve yumurta ile birlikte kavrulur. Hafifçe soğuduktan sonra açılan yufkaların yarıdan katlanmış şekilde üzerine yeteri miktarda serilir. Ve yufka üzerine katlanarak kenarları parmak uçlarıyla sıkıştırılır. Normal ocak ateşi üzerine konan sac üzerine yeteri miktarda lemisler serilerek pişirilir. Pişirildikten sonra yemeye hazır hale gelen lemislerin üzerine yeteri miktarda tereyağı sürülerek servise sunulur.
FASULYE BULGURLUSU - Malzemeler :
Yapılışı : Fasulyeler yıkanıp ayıklanır. Küçük küçük kırılır. Bir tencerede yağ eritilir, soğan ve biberler kavrulur. Domatesler kuşbaşı doğranarak ilave edilir. Fasulyeler tuz, biber ilave edilir ve biraz daha kavrulur. Daha sonra su ilave edilerek, bulgur katılır. Kaynamaya bırakılır. Pişince ateşten indirilir. Sıcak sıcak servis yapılır.
SİRON (ZİRON)- Malzemeler : Un, tuz, su, süzme, tereyağı, ceviz.
Yapılışı : derin bir kap içerisine bir miktar su konulur. Un, tuz ve su karışımı ile yufka yapılır. Yufkalar 3-
DİĞER YEMEKLERİMİZ - Çorbalar : Mantı Çorbası, Tatlı Çorbası, Un Herlesi Çorbası, Gavut Çorbası, Yavan Çorbası, Doduk Çorbası, Fırfır Çorbası, Dırma Çorbası, Gendime Çorbası, Erişte Çorbası, Arpa Yarması Çorbası, Zuluflu Çorbası, Sebze.
Et ve Diğer Yemekler : Pağla Denlisi, Borani, Lemis, Fıtfıt Haşılı, Patates Kavurması, Muhla, Yergök Dolması, Sütlü Haşıl, Evelik Dolması, Kalem Dolması, Lor Dolması, Ekşili Dolma, Ekmek Aşı, Çırtma Fasulye, Kaygana, Kete, Pancar Kavurması, Pişi, Tava Lemisi, Zırıhta, Lahana Dolması, Yalancı Dolma, Güveç, Su Böreği, Paparna, Toğala Kuymağı, Hıngel, Galıya, Karın Kaymağı.
Tatlılar : Erişte Tatlısı, Asude Kuymağı, Kara Helva, Burma, Tel Helvası, Lalanga, Aşure, Cevizli Börek, Musta Tatlısı, Fışkıl Tatlısı, Sütlaç, Herle, Köme, Gaysefe, Tel Kadayıf.
GÜMÜŞHANE ‘DE ; YAPMADAN DÖNME
Karaca Mağarasının 15 milyon yıllık oluşumu ile gizemli bir dünyada yolculuk ederek, doğal klima havasında ciğerlerinizi rahatlatmadan,
Zigana dağı kayak evinde konaklayarak kar ve çim kayağı, foto-video safari, ornitoloji, trekking, yamaç paraşütü, atlı doğa yürüyüşü gibi etkinlikleri yapmadan,
Haziran, Temmuz, Ağustos aylarında yayla şenliklerinin ve kuşburnu Kültür ve turizm festivalinin heyecanını yaşamadan,
Taş köprü,Zigana,Kazıkbeli, ve diğer yaylalarda kekik kokulu doğal güzelliklerin silüetini hissetmeden, Santa Harabelerinde tarihe yolculuk yapmadan,
Sarıçiçek Köy odalarındaki sanat ve kültürün harman olduğu gizemli ortamı yaşamadan,
Artabel Gölleri Doğal Park Alanlarında bulunan 32 adet krater göllerde, buzul karların mavi ile buluştuğu otantik ortamlarda kamp yapmadan,
Şiran ilçemizde bulunan Tomara Şelalesinde su renginin süt beyazına nasıl dönüştüğünü, su sesinden otantik şarkı dinlemenin zevkini tatmadan,
Kelkit satala( Sadak) antik kentini gezerek antik havuzda yüzüp güzellik tanrıçası Afrodit’ in havuz öykülerini , Londra British Museum’ daki Bronz Büstün öyküsünü dinlemeden,
Zigana Limni Gölünde piknik ortamını yaşayarak doğal ve kültürel güzelliklerin örtüştüğü Tarihi Zigana İpek Yolunda yolculuk yapmadan,
İmera manastırında göz yaşı odalarının mitolojik öyküsünü dinleyerek tarihte dinsel yaşantılarda yolculuğun tadına varmadan,
Merkeze iki km. mesafede bulunan Antik Kent Süleymaniye Mahallesinde üç dine mensup insanların yaşantısını ve acı tatlı günlerini yüzyıllarca birlikte nasıl geçirdiğinin güzel örneklerini ve öykülerini dinlemeden,
Kürtün İlçesi örümcek ormanlarında doğal güzelliklerin mavi ile örtüştüğü gizemli dünyada yolculuk yapmadan…..
GÜMÜŞHANE’DE ; GÖRMEDEN DÖNME
Şehir merkezinde Orman İşletme Mezra Park yerinde şehre nazır piknik yaparak , harşit vadisinin iki yakasına inci misali dizilmiş şehir merkezini,
Şiran Tomara şelalesinde suyun süt beyazına dönüştüğünü, Merkez Halgent şelalesinde suyun gizemli akışını,
İnancın kayaya kazıldığı kaya kiliseyi (Çakırkaya Köyü), Kelkit Satala (Sadak Köyü) Antik Kentini, Süleymaniye (Merk.) Antik Kentini, İmera Manastırı ve Antik kenti ile Büyükçit Köyü Meryemana Kilisesini,
Kamberli,Tohumoğlu, Torul ; Taşköprü, Büyükçit Köyü Meryemana ve Halilli Mah.köprüsü gibi tarihi köprülerin üzerinden tarihin akışını,
Tekke Çağırgan baba, Pirahmet, Firdevs Hanım, Gelin Ebe türbelerinde manevi mutluluğu,
Süleymaniye, Güzel Oluk Büyük Çit, Sadak gibi camilerde Selçuklu ve Osmanlı mimarisinin güzel örneklerini,
Daltaban, Mir Ahmet, Osman Ağa, gibi tarihi çeşmelerde Osmanlı Türk dünyasının su kültürünü,
Kov , Canca, Torul, Akçakale, Keçi kale gibi kale örneklerini,
Çakır Gölü, Torul Zigana Limni Gölünü, Musalla da Artebel Göllerini ve Doğal Park alanını, Abdal Musa Kara Gölleri,
Torul Zigana Eski Çin- İran – Trabzon Tarihi İpek yolunun tarihi olgusunun doğal güzelliklerle kucaklaşmasını,
Tersondağı, Karanlık dere, örümcek, Zigana ormanlarını ve fauna varlığını,
Floradaki çok zengin çeşitliliği ve tespiti yapılamamış bitki çeşitlerini bu çeşitler arasındaki renk cümbüşünü,
Merkez Karamustafa Köyü Hatun oluk Mevkiini, Torul Güvenli Köyü Tomara Mevkiini , Örümcek Ormanları içerisindeki anıt ağaçları.
Sarıçiçek Köy evlerindeki ve eski Gümüşhane Evlerinde tarih ile kültürün kaynaşarak sunduğu güzel örnekleri,
İlin sevecen ve misafirperver insan dokusu içerisinde sunduğu yayla şenliklerini, Festivalleri,
Yer altı sarayı Karaca Mağarasını ve Astımlı hastaları tedavi eden havasını,
Dinler mozağiinin,(müslümün,hiristiyan,Musevi) koyun,koyuna yaşadığı Eski Gümüşhane)Süleymaniye mahallesindeki tarihin şahitliğini yapan, Camileri,Kiliseleri,hanları,hamamları,mağazaları görmeden,dinlemeden,
Torul İlçesi Çit deresi güzergahındaki, Büyükçit, Gümüştuğ, Haviyana, Avliyana, Zermut Köylerindeki Tarihi Çeşmeleri, Kiliseleri, Camileri, Köprüleri, Su değirmenlerini, Kaleleri görmeden.
GÜMÜŞHANE’DE YEMEDEN DÖNME ;
Gümüşhane-Trabzon, Gümüşhane-Bayburt, Gümüşhane Erzincan, Gümüşhane Giresun Ana Tur güzergahı üzerindeki yeme içme tesislerinde alabalık, yöresel yemek çeşitleri, mangal ızgaraları, diğer yemek çeşitleri ile damak zevkinizi yaşamadan,
Zigana dağı kayak evinde yöresel yemeklerin ve kekik kokulu mangal ızgaraların tadına varmadan,
Taş köprü Yaylası, Zigana Yaylası ve diğer yaylalarda kekik kokulu mangal ızgara türlerini, yöresel yemek çeşitlerini ve alabalığı yemeden,
Zigana Limni Gölünde piknik ortamını yaşayarak doğal ve kültürel güzelliklerin örtüştüğü Tarihi Zigana İpek Yolunda seyir zevkine varırken mangal ızgaranı yemeden,
Yörenin damak tadı Siron’unu, gendime çorbasını, sacda lemis’ini ve kaymak kuymağını yemeden,
Güzellik iksiri ve kuvvet kaynağı kuşburnu çayını ve marmelatını tatmadan,
Yörede doğal viyagra olarak adlandırılan pestil –kömeden tatmadan,
Sofraların güç kaynağı cevizi ve doğal kan deposu dut pekmezini tatmadan,
Şiran Süt fabrikasında üretilen Gümüşhane kaşarını yemeden,
Mescitli Köyü Aile piknik İşletme tesislerinin doğal ve sıcak aile ortamında Alabalık, Izgara ve Kaymak Kuymağını yemeden.
GÜMÜŞHANE’DE ; ALMADAN DÖNME
Alışveriş için şehir merkezinde hediyelik gıda ürünlerinden, yörede doğal viyagra olarak adlandırılan pestil- kömeden almadan,
Sofraların güç kaynağı cevizi ve doğal kan deposu dut pekmezini almadan,
Güzellik iksiri ve kuvvet kaynağı kuşburnu çayını ve marmelatını, torul ve Pirahmet'teki Vişneleri almadan,
Torul ve Kürtün İlçelerimizde havuzlu bahçe ve daha bir çok desenle üretilen el emeği göz nuru hereke tipi ipek ve yün halılardan almadan,
Kelkit İlçemizden desenli Zilli Kilimlerden, Şiran İlçemizde ala kilimlerden almadan,
Kürtün ve Torul İlçelerimizde üreticiden, tüketiciye sunulan ağaç oymacılık ürünlerinden almadan,
Merkez Dölek Köyünde yemeklerin damak tadında pişirildiği gudulardan almadan….
Gümüşhane-Trabzon, Gümüşhane-Bayburt, Gümüşhane Erzincan, Gümüşhane Giresun Ana Tur güzergahı üzerindeki yeme içme tesislerinde alabalık, yöresel yemek çeşitleri, mangal ızgaraları, diğer yemek çeşitleri ile damak zevkinizi yaşamadan,
(NOT: Gümüşhane valiliği web sitesinden alınmıştır.)