M. Kemal AYÇİÇEK - Trabzon
Trabzon Hurması ya da cenet hurması olgunlaştığın da özellikle yaşlıların rahatlıkla yiyebileceği bir meyve oluşundan belki de bir diğer adıyla Cennet (Hurması) meyvesini yeterince tanımıyoruz. Ya da tanıyoruz ama hani olgunlaşmamış olanını elma gibi yemeğe kalktığımızda ağzımızı buruşturmuş ve bir daha da tarafına bakmamışız. Yani zamansız tattığımız da bizde olumsuz bir etki bırakmış ve mesafeli kalmaya devam etmişiz. Trabzon Hurması (Diospyros kaki) tam da bir kış mevsimi meyvesi. Hem taze ve olgunlaşmış hali ve hem de kurutulmuş haliyle adeta bir insan sobası! Adını Osmanlılar zamanın da Trabzon Eyaleti ki, Batum’u da kapsayan geniş coğrafya’ da yetişmesinden alan Trabzon Hurması, Almanya’da: Kakibaum, Sharon, Honigapfel, Persimone, İngiltere’de: Korean Mango, Asian Persimmon, Kaki, Sharon Fruit, Japanese Persimmon, İspanya’da: Kaki, Fransa’da: Plaqueminier, Kaki, italya’da: Diospiro, Loto, Diospero, Kaki, Caco, Cachi, Hollanda’da: Kaki, Sharonfruit Japonya’da: カキノキ, Norveç’te: Kakiplomme, Polonya’da: Persymona, Kaki, Hurma, Hebanowiec , İsveç’de: Kinesisk Persimon, Japansk Persimon, Kakiplommon, Sharon, Tay dilinde : พลับญี่ปุ่น şeklinde adlandırılıyor.
Türkiye'de Karadeniz kıyılar ile Hatay ve Antalya civarında yetiştirilir. Yaygın İsimleri: Hurma, Doğu Trabzon Hurması, Japon Trabzon Hurması, Kaki. Trabzon Hurması ve Japon Hurması olsa da Dünya’nın bir çok ülkesinde ticari ürün olarak değerlendirilirken, ülkemiz de ise ticari üretimi yok denecek düzeydedir. Hele Karadeniz Bölgesi’nde tıpkı diğer meyve çeşitlerinde olduğu gibi yer yer sadece aileye yetecek düzeyde en fazla bir bilemedin iki ağaç şeklinde görülebilmektedir. Oysa Trabzon hurması da tıpkı Kivi üretiminde olduğu gibi çiçekleme evresinde erkek ve dişi çeşidine gereksinim duyar. Trabzon Hurmasının ham olarak yendiğinde büzücü ve burucu etkisi de meyvenin yeterince tozlaşması ile ilgilidir. Tozlaşma oluşmamış meyveler, çekirdeksiz olabilir. Normalde sekiz dişi Trabzon Hurması ağacı için bir erkek hurma ağacının olması gerekir. Taze veya kurutulmuş yapraklarından çay yapılır. Tohumları ise kurutulup kahve yapılarak tüketilir.
Atom Bombasına direndi!
İkinci Dünya savaşı sırasın da Amerika Birleşik Devletleri'nin II. Dünya Savaşı'nın son günlerinde Ağustos 1945’te Japonya'nın Nagasaki şehrine atom bombası atmasının ardından Güney Japonya kenti Nagasaki’deki patlamanın olduğu yerde ilk biten bitki Trabzon Hurması oldu. Trabzon Hurması o tarihten sonra "Nagasaki Kaki" diye Japonya’da sembolize edildi. Yaygın olarak Çin , Hindistan , Japonya, Myanmar, Afganistan , Cezayir , Avustralya , Brezilya , Mısır ,Fransa , Endonezya , İsrail , İtalya , Kore ,Türkiye, Filistin, Filipinler , Rusya Federasyonu , Amerika Birleşik Devletleri ve Vietnam'da yetiştirilir. İsrail’de özellikle kurutulmuş hali Avrupa’ya ihraç edilmektedir. Trabzon Hurmasının tamamen olgunlaşmış meyveler, genellikle elde yenebilir. Meyve, kaşıkla da yenilebilir. Reçel ve marmelatı yapılabilir. Salatalara eklenebilir, dondurma ve yoğurtla tüketilebilir. Hamur işleri ve pudinglerde ve bir çok pasta çeşidinde değerlendirilebiliyor.
Süper kalori
Ordu Üniversitesi (ODÜ) Ziraat Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Turan Karadeniz, vücut ısısının ortalama 36 derece olduğunu ve vücut ısısının ortalamanın altına düşmesi halinde vücutta üşüme başlayacağını belirtirken, kış aylarında vücut ısısının dengede tutulmasının önemli olduğunu ifade ediyor. Vücut ısısının dengede tutulmasında alınan gıdaların önemli bir rol oynadığına dikkat çeken Prof. Dr. Karadeniz, “Trabzon hurması, içeriğindeki yüksek karbonhidrat nedeniyle kış aylarında vücut ısısını dengede tutmaya yarayacak bir meyvedir” diyor. Trabzon Hurmasının yaş meyvesinin 100 gramında 77mg kalori, kurutulmuş Trabzon Hurmasında da Kalori 350 mg bulunuyor. Bu durum da Prof. Dr. Karadeniz’in sözlerinin anlamını ortaya koyuyor.
Tıbbi Kullanım alanları ;
Trabzon Hurması ile ilgili yapılan araştırmalar da İnsanda hücre yenilenmesinden tutun stres ve kanser de dahil olmak üzere bir çok rahatsızlığın tedavisine atıflarda bulunuluyor. özellikle kalp-damar, sindirim sistemi hastalıklarına iyi geldiği, bağışıklık sistemini kuvvetlendirdiği, sindirim sistemi hastalıklarının tedavisinde kullanılabileceği belirlenmiştir. Ayrıca zayıflama, 100 gramda 0.3 miligram demir ihtiva etmesi nedeniyle kansızlığın, A, B, C vitaminlerini ihtiva ettiğinden dolayı da vitamin eksikliğinin tedavisinde kullanılabilmektedir. Son yıllarda yapılan araştırmalarda, kolesterolü ve yüksek tansiyonu düşürücü özelliğinin olduğu da tespit edilmiştir. Kara hurma (Kırmızı incir) adlarıyla da bilinen meyve, bol miktarda, protein, karbonhidrat, selüloz, fosfor, kalsiyum, demir, sodyum, tanen, potasyum, magnezyum, A, B1, B2, B3, C vitaminleri. Bitki geleneksel olarak, Bel soğukluğu gibi çeşitli cinsel rahatsızlıkların tedavisinde, İltihaplı tüm rahatsızlıklarda, Karaciğer hastalıkları, Cilt ve lenf bezleri, ağız içi ve boğaz iltihapları, fizik tedavi ve ağrılı Romatizmalı rahatsızlıklar da, Şiddetli fiziksel acılı ve ağrılı hastalarda, kadın hastalıkları, şeker hastalığı, öksürük kesici, büzücü, müshil giderici, mide rahatsızlıkları, Özellikle kanama, dizanteri, ishal, uçuk tedavisinde kullanılabiliyor. Psikolojik ve zihinsel post-travmatik stres nedeniyle şikâyetler, Kemoterapi ve Radyoterapilerin yan etkilerinin azaltılmasında destekleyici tedavi olarak Çeşitli yaprak çay olarak da kullanılır. Taze tam olarak olgunlaşmış meyve kabızlık ve basur, pişirilmiş halde de ishal tedavisinde kullanılır. Olgunlaşmamış meyve suyu hipertansiyon tedavisinde kullanılmaktadır. Meyveler, yeşil ve yaprakları ateş düşürücü ve yumuşatıcı olarak kabul edilir. Kurumuş Trabzon Hurması, Bağırsak solucanlarını düşürücü veya öldürücü ilaç, kanama dindirici, Basur, kabızlık, balgam söktürücü, ateş düşürücü ilaç ve destekleyici tedavi, Kuru öksürük ve hıçkırık tedavi etmek için kullanılır.
Birçok insanın sevdiği meyve olan cennet hurmasının hiç bilinmeyen faydası ortaya çıktı. Kan tahlilinde direkt olarak anlaşıldığının belirtilmesi dikkat çekti. Trabzon hurması da denilen cennet meyvesi adeta şifa deposu olduğu biliniyor.
İŞTE CENNET HURMASININ FAYDALARI KANDA İLTİHAP BIRAKMIYOR
Kana karışan iltihap vücutta yorgunluk ve halsizliğe neden olduğu bildirildi. Genelde bu gibi durumlar antibiyotik kullanılır ancak zamanla bu ilaçlar vücutta kalıcı hasarlara neden olur. Bunun yerine cennet hurması tüketin. Bu meyve sayesinde vücudunuzdaki iltihaptan tamamen kurtulacaksınız.
CİLDİ YENİLİYOR
Cennet hurması A vitamini, beta-karoten, lutein, likopen ve kriptoksantin içerir. Bunlar da oksidatif stresi azaltırken kırışıklıkların ve yaşlanmayla gelen cilt lekelerinin gecikmesine yardımcı olduğu vurgulandı.
BAĞIŞIKLIK SİSTEMİNİ GÜÇLENDİRİYOR
C vitamini deposu cennet hurması, beyaz kan hücrelerinin üretimini arttırarak bağışıklığı güçlendirmede destekçi olduğu bildirildi. 1 cennet hurması, gündelik C vitamini ihtiyacını karşılamak için yeterlidir. Beyaz kan hücreleri, viral, bakteriyel ve diğer toksinlere karşı vücudu savunucu rol oynar. Vücutta görülen inflamasyon virüsler ve hastalıklara karşı doğal bir savunmadır. Kalp hastalarına karşı etkili Yüksek tansiyon, inflamasyon ve yüksek kolesterole karşı koyar. Havuçta da bulunan beta-karoten içeriği ile hurmanın kalp krizi riskini düşürdüğünü belirten çalışmalar vardır. Kanda bulunan kötü kolesterol (LDL) seviyelerinin düşürülmesinde etkili olan antioksidanlar, bu sayede kanın vücutta daha sağlıklı pompalanmasına destek olurlar. Akciğer ve beynin gerekli bölgelerine kan akışını sağlamaya yardımcıdırlar.
Trabzon Hurması değerleri;
Trabzon hurmasının özellikle A vitamini ve karbonhidratlarca zengindir. 100 gramında 14-20 gram arasında vitamin (20-25 miligram arasında C vitamini ile riboflavin, niasin ve tiamin gibi bazı B vitamini çeşitleri), 0.7 gram protein ve 0.4 gram yağ içermektedir. Ayrıca mineral madde içeriği bakımından zengin olup, özellikle potasyum, kalsiyum ve fosforu en yüksek oranlarda ihtiva etmektedir.
Trabzon Hurması Meyvesi 100 gramındaki gıda değeri;
Kalori 77, Nem 78.6 gr, Protein 0.7 gr, Yağ 0.4 gr, Karbonhidratlar 19.6 g, Kalsiyum 6 mg, Fosfor 26 mg, Demir 0.3 mg, Sodyum 6 mg, Potasyum 174 mg, Magnezyum8 mg, Karoten 2710 IU, Tiamin 0,03 mg, B 2 vitamini 0.02 mg, Niasin 0.1 mg ve Askorbik asit 11 mg
Trabzon Hurması Kuru Meyve (Kuru ağırlık) 100gr
350 Kalori Su: 0% Protein: 3.6 g; Yağ: 1.5 g; Karbonhidrat: 91g; Fiber: 7.7g; Kül: 4g; Mineraller - Kalsiyum: 80mg; Fosfor: 100 mg; Demir: 8 mg; Magnezyum: 0mg; Sodyum: 20 mg; Potasyum: 950 mg; Çinko: 0mg; Vitaminler - A: 5600mg; Tiamin (B1): 0.2mg; Riboflavin (B2) 0.15mg; Niasin: 0.9 mg; B6: 0mg; C: 75mg;
Trabzon Hurması için yapılan araştırmalar ve yararlanılan kaynaklar:
1. Gilman E.G. ve Watson D.G. Diospyros kaki Japenese Trabzon hurması. Fact Sheet ST-229, çevre bir dizi bahçecilik bölümü, Florida kooperatif uzatma hizmeti, Gıda ve tarım bilimleri Enstitüsü, Florida Üniversitesi. 1993. 2. Sastry B.N. Hindistan zenginliği, hammaddeler, cilt III. CSIR, Yeni Delhi, 1952. P136. 3. Creveld M. Diospyros kaki, de Wereldboom; droomproving. Dynamis: 25; 2001 (İngilizce ) 3/02 LİNKLER. Bazı Batı Afrika ve IndianAsian J. Arş 4. Houghton PJ in vitro test. Pharm. Sci. 2011; Cilt. 1: Sayı 3, Sf 55-58 [. AJPSci] 58 bitkiler Snakebites tedavisinde kullanılır. Médicament Et Beslenme: L'Approche Ethnopharmacologique. 1 'dir; 1993: 263-274. 5. Okonogi T. Hattori Z. Ogiso A. ve Mitsui S. detoksifikasyon tarafından Yılan zehirlerinin ve bakteriyel toksinlerin Trabzon hurması tanen. Toxicon. 75 (5); 1979: 524-7. 6. Mallavadhani U.V. Panda A.K. Rao Y.R. Farmakoloji ve Diospyros ve kemotaksonomi. Fitokimya. 49 (4); 1998: 901-905. 7. Sa Y. S., Kim S.J. Choi H.S Dan antikoagülan fraksiyonu Diospyros kaki L. yaprakları bir anti-trombotik aktiviteye sahiptir. Arch. Pharm. Res. 28 (6); 2005: 667-74. 8. Chen G.X.J. Xu S.X. Zhang R.Q. Kimyasal bileşenleri Diospyros kaki ve sitotoksik etkileri yaprakları. J. Asya. Uyruk. Prod. Res. 9 (4): 2007: 347-353. 9. Kawase M. Motohashi N. Satoh K. Sakagami H. Nakashima H. Tani S. Shirataki Y. Kurihara T. Spengler G. Wolfard K. Molnár J. Trabzon hurması biyolojik aktivitesi (Diospyros kaki) soyma ekstraktlar. Phytother. Res. 17 (5): 2003; 495-500. Diospyros kaki 10. Funayama S. Hikino H. Hipotansif ilkeleri bırakır. Chem. Pharm. Bull. 27 (11): 1979; 2865-2867. 11. Lee H.C. ve Lee H.S Akar öldürücü aktiviteye ve akar fonksiyon konularında plumbagin ve onun türevleri kullanılarak göstergesi izole Diospyros Kaki Thunb.roots (ebenaceae). J. Microbiol. Bıotechnol. 18 (2): 2008; 189- 193. Diospyros kaki 12. Li C. Bei W. Li Y. Lou J. Etilasetat özü önlenmesi ve hiperglisemik, diyabet tedavisi için, yaprak ve metabolik sendromlar. Faming zhuanli. Shenqing. Gongkai. shuomingshu. 2007;: 32 21 -23. 13. Bir B. J. Kwak J.H. Park J. M. Lee J.Y. Park T.S. Lee J.T. Oğlu J.H. Jo C. Byun MW enzim faaliyetlerinin engellenmesi ve Trabzon hurması yaprak izole polifenol kırışık önleme etkisi Insan derisi üzerinde (Diospyros kaki folium). Dermatol. Surg. 31: 2005; 848-54. 14. Kyung K.O Kyoon Young. Için farmasötik bir bileşim triterpenoid bileşiği ihtiva eden koruyucu karaciğer ayrılmış Diospyros kaki folium. Resim s. Verilmiştir. CODEN: KRXXA7 KR 2005043130 A 20050511 Patenti Kongbo. 2005. 15. Achiwa Y. Hibasami H. Katasuzaki H. Imai K. Komia T. Trabzon hurması inhibitör etkileri (Diospyros kaki) ayıklamak ve İnsan lenfoid büyümesi üzerindeki ilgili polifenol bileşikler lösemi hücreleri. Bisc. Bıotechnol. Biochem. 61 (7): 1997; 1099- 101. 16. Uchida S. Ohta H. Niwa M. Mori A. Nonaka G. Ozaki M. Eğilimli inme ömrü uzaması kendiliğinden Trabzon hurması tanen sindirerek aşırı duyarlı fareler (REMS'lerin). Chem. Pharm. Bull. 38 (4): 1990; 1049-1052. 17. Lee H.C. Lee H.S Akar öldürücü aktiviteye ve akar fonksiyon konularında plumbagin ve onun türevleri kullanılarak göstergesi izole Diospyros Kaki Thunb.roots (ebenaceae). J. Microbiol. Bıotechnol. 18 (2): 2008; 189- 193. Antimikrobiyal 18. Lilian J. Qianghua Z. Guiyou C. Çalışması aktif bileşiklerin yaprak ve izolasyon ve aydınlatılmasında. Shipin. Kexue. 24 (3): 2003; 129-131. 19. Kato H. Sakagami R. Harada M. Sakurai J.U.T. Yamanaka S. Kaki tanenler ve ağız içi patojen gibi oligosaacharides bakteriyel ajanlar. Jpn.Kokai. Tokkyo Koho. 2006 7pp.coden jkxxxaf jp 2006298827 yazılmış 20061102. patenti Japanese.Application JP 2005-123412 20050421.Priority: can 145: 432248 AN2006: 1.147.642 caplus. 20. Yasumasa Y. Aya Y. Yoneda A. Noriko Y. Nobuji N. Diospyros kaki yapraklarından kaempferol tanımlanması streptokok mutans karşı ve antimikrobiyal aktivite. Biocontrol. Sci. 4 (2): 1999; 97-100. 21. Gorinstein S. Bartnikowska E. Kulasek G. Marina ZM Soo S.K. Plumbagin ve Samkeun L. Byeongjin C. antifungal aktivitesi nepenthes Ventricosa x maksimumlar yapraklarından saflaştırılmış fitopatojenik mantarlara karşı. Bitki. Pathol. J. 23 (2): 2007; 113-115 ° C. 22. Tezuka M. Kuroyanagi M. Yoshihira K. Natori S. Napthaquinone Diospyros kaki Thunb ve D kaki Thunb gelen türevleridir. Var. sylvestris MAKINO. Chem. Pharm. Bull. 20 (9): 1972; 2029-2035. 23. Zhong S. Feng S. Napthoquinones ve sapından bir Triterpen Diospyros kaki var Sylvestris. Zhongguo. Yaoke. xuebao. 18 (4): 1987; 279-80. 24. SÜZÜK İ.K. Persimmon.II içinde Itoh S. Tsuyuki H. Lipidler. kompleks Trabzon hurması tohumlarının lipidler. Nippon. Shokuhin. Kongo. Gakkaishi. 29 (5): 1982; 310-15.
Güncelleme Tarihi: 07 Mart 2023, 00:40