M. Kemal AYÇİÇEK - 28 Temmuz 2016
Türkiye’de 15 Temmuz Darbe girişiminin ardından getirilen Olağanüstü hal nedeniyle sınır kapıların da Türk vatandaşlarına çok sıkı tedbirler getirildi. Devlet memurları emekli dahi olsa yurt dışına çıkışlarına izin verilmezken, çoğunluğu Karadeniz tatil Turları kapsamındaki Türk Vatandaşları, Sarp sınır kapısın da SGK ve GBT kontrolleri yüzünden saatlerce beklemek zorunda kalıyor. En az bekleyenler ancak dört saatte sınırdan geçiş yapabiliyor. Tatilcilerin çoğunluğunun yaşlı ve emeklilerden oluşması da sınır kapılarında ayrı bir drama dönüşüyor.
Sarp Sınır kapısından Gürcistan’a kimlikle geçişler de Olağanüstü Hal kararının ardından denetimler yoğunlaştı. Özellikle Türk Vatandaşlarına yönelik olarak alınan sıkı önlemler, Karadeniz Tatil Tur’larının Batum’u da kapsayan bölümleri, tatilcilerin kâbusuna dönüştü. Sarp Sınır kapısın da deyim yerindeyse Karadeniz Tatil Turları, Sarp’a sardı. Darbe girişiminin ardından Olağanüstü Hal ile Devlet memurları ve emekli olmuş olsa bile yurt dışına çıkışlarına izin verilmiyor.
Doğu Karadeniz Bölgesi’nde yaş çay sezonu yüzünden çay işçisi olarak yurdumuza gelen Gürcistan vatandaşlarının geri dönüşleri doğal olarak Sarp Sınır kapısında yoğunluğa yol açarken, bir de Karadeniz Tatil turları kapsamın da Batum’u kapsayan tatile çıkan yerli turistlerin Batum’a geçişleri, tam anlamıyla tatilcilere kabus yaşatıyor. 15 Liralık Harç pulu ile kimlikle yurt dışına çıkılan önemli sınır kapımız Artvin’in Hopa İlçesi’ndeki Sarp sınır kapısı. Gürcistan’ın Özerk Acara Bölgesi giriş kapısı.
Yabancı turistler ile Türk Vatandaşları için farklı uygulamalar var. Türk vatandaşları, harç pulunu aldıktan sonra kimliklerini SGK sorgusu için burada bırakıyor ve yurt dışına geçiş hakkı verilen isimler tek tek görevli polisler tarafından okunarak, kimlikleri geri verilip geçişler için polis kontrolüne bırakılıyor. Tabi ki de Gürcistan vatandaşları çok fazla olduğu için de öncelik Gürcistan vatandaşlarına tanınıyor. Yüz Gürcistan vatandaşına geçiş verilirken isim okunarak Yirmi Türk vatandaşına geçiş hakkı veriliyor.
Polisler, megafonla sık sık uyarılar yapıyor. Polis uyarılar da şunları söylüyor;
“Devlet memuru ve Devlet memurluğunda emekli olanlar boşuna beklemesin, onlara yurt dışına çıkış verilemiyor. Biz SGK sorgusunun ardından bize verilen kimlikleri listeler halinde buradan okuyarak yurt dışına çıkacak isimleri çağırıyoruz. Ayrıca SGK’da sorunlu olanların isimlerini de okuyoruz ve bunlar da geçiş yapamıyor. İsmi okunanlar gelsin lütfen” diye de nezaketlerini bozmuyorlar.
Fakat, tabi bu tür yerler de sıra kavgaları olur, bazı uyanıkların bir takım hileli yollar kullanarak öncelikle geçiş yapmaya kalkması gibi durumlar da da kalabalık arasında tartışmalar yaşanıyor. Burada tartışma ve kavgalar, yerli turistlerden daha çok Gürcistan vatandaşları arasında çıkıyor.
Yerli turistler arasında konuşulan bazı tur operatörlerinin Sarp Sınır kapısı geçiş sorunları yüzünden Batum programını iptal edip, sınır kapısında saatlerce zaman harcamadan ekibini yurt içine yönlendirebiliyor. Ancak tüm operatörler bunu yapamıyor çünkü Batum’da kalınacak otelin ücretinin peşin ödendiği, sınır kapısından geçişlerin de bireysel bir işlem olduğu bu yüzdende yapılan rezervasyonları iptal edemedikleri gerekçesi ile gruplarının Sarp’tan Sarpi’ye geçmelerini bekliyor. Aynı gruptan bazıları Sarpi’ye geçebilse bile orada tüm grubun toplanması için bu kez de sınır kapısını geçenler de Sarpi’de beklemek zorunda bırakılıyor. (Sınır belirlenirken Gürcistan’ın Acara özerk bölgesi’nin Sarpi köyü ikiye bölünüyor, Sarp Türkiye tarafı, Sarpi’de karşı taraf oluyor)
Aynı zaman da araç girişlerin de de kilometrelerce araç kuyrukları oluşsa da işin püf noktasını bilenler, Sarp sınır kapısından Sarpi’ye, yani Gürcistan’a geçmek için en uygun zamanın sabah saat 05.00 ile 07.00 arası olduğunu belirtiyorlar. Bir tır sürücüsünün feryatları tüm bakışları oraya yöneltiyor. Giresun plakalı bir Tır sürücüsü, boş bir mutfak tüpünü aracının bir dolabına koymuş, bunu Gümrük Muhafaza memurları görüyor ve tüpü alıyor. Tır sürücüsü de “bir tüp için bu bana yapılır mı?” diye bağırıp, belki de orada sıra bekleyen vatandaşlardan destek umuyor ama tabi o destek verilmiyor ve Tır sürücüsü o boş mutfak tüpünden oluyor!
Uzun bekleyişin ardından artık polis kontrol ve gümrük kontrol noktalarına varıyoruz. Sınır kapısı camların da ilaç ve birlikte getirilebilecek eşyalar listeleri dikkat çekiyor. Tatil turu kapsamın da geçiş yapmakta olan genellikle yaşlı insanlar, ilaçlar konusun da sorun yaşıyor. İlaç konusun daki uyarı ilanın da şu ifadeler yer alıyor;
“Uyarı !!!
Gürcistan’a seyahat eden vatandaşlarımızın dikkatine,
Gürcistan’da halihazırda yürürlükte bulunan mevzuat uyarınca, etken maddeleri psikotropik nitelikli olan ilaçlar (ülkemizde reçeteye gerek olmadan satın alınabilen Benical, Aferin, Apranax, Nurofen dahil), belli bir dozajın üstün de olması halin de ülkeye sokulması yasak ilaçlar kapsamında değerlendirilmektedir. Bu itibarla vatandaşlarımızın bu tür bir uygulamaya maruz kalmamaları için , yanların da bulundurdukları her türlü ilaca ilişkin olarak reçete, doktor raporu ve reçeteyi veren doktorun mesleki ehliyetini gösteren belgenin apostilli İngilizce ya da Gürcüce tercümesini Gürcü makamlarına ibraz edilmek üzere beraberlerin de bulundurmaları önem taşımaktadır. Aksi takdirde vatandaşlarımızın soruşturma süresince gözaltına alınmaları ve para cezasına çarptırılmaları söz konusu olabilmektedir”
Bir başka uyarı ise
“Yolcuların dikkatine!.
2009-15481 sy. Bakanlar kurulu kararınca 3 gün tam yurtdışında kalmadığınız takdir de ‘Zati ve hediyelik eşya (Sigara, İçki vs.) getirme hakkınız bulunmamaktadır. Getirmeniz halin de eşyanın vergileri iki katı tahsil edilmek suretiyle size verilir. Vergileri ödemediğiniz takdir de eşyanız gümrüğe terk edilmiş sayılır. 1 karton sigara vergi ve resimleri 120 TL, 1 şişe içki vergi ve resimleri 250 TL ”
Sarpi’ye geçtiğimiz de de orada bekleyen yerli turist kafilelerini görebiliyoruz. Batum’da gece yarısı bir yerli grubu Batum Valide Sultan Camii de denilen Merkez orta Camii’nin dışın da rehberin, “Yatsı ve sabah ezanları çevre kirliliğine sebep olmamak için okunmuyor” diye grubunu bilgilendiriyordu. Gürcistan para birimi Lari, iki ay öncesine kadar 100 TL 84 lari iken şimdi 100 TL’nin 76 Lari’ye düştüğünü görüyoruz. Yine kış mevsimlerin de 5 lari olan Batum teleferiği, yaz sezonu boyunca 8 lari olarak uygulanıyor. Sigara ve içkiler, şehir merkezlerin de Duty Free ( free şhop)lardan daha ucuza satılabiliyor.
Burada dört saat boyunca bekleyiş sırasın da özellikle hem Gürcistan ve hem de Türk vatandaşları arasında geziniyorum. Karadeniz Tatil Turları kapsamın da Batum’a geçecek yerli turistler, “biz böyle olacağını bilseydik tura katılmazdık”
Sarp sınır kapısında görev yapan memurlar, polisler örneğin günde 18 saat görev yapıyor. Bu olağanüstü süreç yaşanırken polisler ve gümrük memurları ellerinden gelen gayreti samimiyetle gösteriyor. Nezaket kurallarına uygun davranıyor sa da bazı vatandaşların alakalı alakasız çıkışları ya da yüksek sesle bağırır gibi soru sormaları, zaman zaman memurlarla vatandaşlar arasında tartışmaların yaşanmasına yol açabiliyor.
Burada ister istemez Nasrettin Hoca’nın “sen de haklısın” fıkrası akla geliyor, Şöyleydi o fıkra;
“Sen de Haklısın
Nasreddin Hoca, kadılık yaparken bir gün bir ahbabı burnundan soluyarak gelmiş. Hasmı için söylemediğini bırakmamış. Sonra:
– Hocam, Allah aşkına söyle, demiş, haklı değil miyim?
Hoca ne yapsın?
– Haklısın, demiş.
Ahbabı sinirleri yatışmış olarak gitmiş. Onun hemen arkasından hasmı gelmiş. Bu defa da o başlamış atıp tutmaya, yok bana şöyle, yok böyle yaptı demeye. O da Hoca’ya sormuş:
– Haklı değil miyim?
Hoca:
– Vallahi çok haklısın, demiş.
Adam da sakinleşerek gitmiş. Tüm bunlara tanık olan Hoca’nın karısı bile bu işe şaşırmış kalmış.
– Senin kadılığında bir garip Hoca Efendi. İkisine de sen haklısın dedin. Hiç öyle şey olur mu?
Nasreddin Hoca hanımının yüzüne bakıp:
– Hatun, demiş, sen de haklısın!”
